Қазақ тілі сабағы 5 сынып

Сабақтың тақырыбы: Аңыз патшайым

Сабақ негізделген оқу мақсаттары 5.О.2. Хат, хабарлама, жарнама мазмұнын түсіну, стилін анықтау.

5.А.3. Ауызша мәтінді құрауда қазақ тіліндегі төл дыбыстардың дыбысталуын, үндестік заңын ескеріп айту.

Сабақ нәтижесі:

Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады:

Тақырыпқа қатысты нақты айтылған шағын хабарламаларды қолдану арқылы Тұмар ханшайым жайлы түсінік алавды

Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады:

мен п дыбыстарын меңгереді тілін, шығармашылық қабілеттерін дамытады.

Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады:

Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды, тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады.

Жетістік критерий- лері: Оқушының төменгі жетістігі (ОТЖ): тақырыпқа қатысты ақпараттар береді, ауызша сұрақтарға жау- ап береді.

Оқушының орташа жетістігі (ООЖ): тақырып аясында сыныптастарымен тілдеседі, өз ойын айтады.

Оқушының жоғарғы жетістігі(ОЖЖ): тақырыпқа қатысты сыныптастарымен пікір алмасады, мәтін құрайды.

Тілдік құзіреттілік Сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпін

Ресурстар Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.

Әдіс-тәсілдер Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия.

Пәнаралық байланыс Музыка, қазақ тілі.

Алдыңғы оқу Көпір, жаушы, шегіну, тұтқындау, шайқас

Сабақтың жоспары

Жоспарланған уақыт Сабақ барысы : Бағалау түрлері

Басталуы

5 минут Бағалау парақшасымен таныстыру

Топтарға бөлу.

Мұғалім ынтымақтастық атмосферасын орнату үшін

«шаттық шеңберін» құрады.

Оқушылар бір-біріне жақсы тілектер тілейді.

Үй тапсырмасын тексереді. Кемшіліктерді анықтайды, түзетеді, бағалайды.

Тапсырманы айтады, тақырып бойынша сұ- рақтарға жауап береді.

Тапсырманы орындаған әр балаға конфеттер беріп отырамын.

Жаңа білім

10 минут

«Сақина салмақ ойыны»

Балалар біз бүгін сақина салмақ ойынын ойнаймыз. Бұл ойынның бүгінгі ерекшелігі кімнің қолында сақина қалса менің сұрағыма жауап береді?

Мұғалім «Биопоэма» тәсілін қолданып, әрбір оқушыға «Аңыз патшайым» деген тақырып бойынша А4 парағына жазылған бірнеше сауал береді.. Сөздікпен жұмыс. А) Мұғалім интерактив-

ті тақтадан тақырыпқа қатысты жаңа сөздермен таныстырады, аудармасын айтад Сақтардың 26 әріптен тұратын жазуы болған. Есік қаласының маңынан табылған Алтын Бекзаданың жанындағы күміс тостағанда: «Аға, саған бүл ошақ! Ошағынан безгендер, тізеңді бүк! Халықта азық-түлік мол болғай!» — деген жазу бар. Алтын Бекзаданың біздің заманымызға дейінгі VII—V ғасырларда өмір сүргендігі анықталып отыр. Сақтар көне түркі тілінде сөйлеген. Күміс тостағандағы жазу мен біздің заманы-мыздағы VIII ғасырда жазылған Орхон жазулары бірдей.

Сақ, ғүн дәуірлерінен келіп жеткен Тарғытай, Алып-Ер Түңға, Тұмар патшайым, Ширақ батыр, Зарина, Мөде батыр жайындағы аңыз-жырлар бар.

Біздің заманымызға дейінгі көне түркі дәуірінің мәдени, әдеби ескерткіш-терін сөз етуден бұрын, қазақ халқын құрған тайпалық бірлестіктердің тұрмыс-тіршілігі, әлеуметтік өмірі жайында білгеніміз жөн.

Орта Азия мен қазіргі Қазақстанның кең-байтақ даласында сақ, ғұн, үйсін-дер өмір сүрген. Олар алғашқы қауымдық құрылыс тұсында аңшылық, егіншілік және мал шаруашылығымен айналысқан. Бұны сақтардың бұғы, арқар, арыстан, самұрық суреттерін салып және олардың бейнесін алтыннан құйып жасағандығынан байқаймыз. Заманымыздың Ү ғасырына дейін оларды «түрік», «түркілер» деп атаған. Олар көне түркі тілінде сөйлеген.

Түркі қағанаты тұсында түркі тілінің өрісі кеңейіп, ұлан-ғайыр өлкедегі негізгі тілге айналды. Олардың таңбәлары ру символдарына ұқсас болып келді. Кене түркі жазуы бертін келе тіл тарихында «Рунә» жәзуы деп аталып кетті. «Рунь» деген сөз «құпия», яғни «сыры ашылмаған» деген ұғымды білдіреді.

Міне, осы руна жазуындағы ескерткіштер тілі ҮІ — X ғасырлардағы оғыз, ұйғыр, қырғыз, қимақ, қыпшақ т.б. түркі тайпалардың бәріне бірдей ортақ жәзбаша әдеби тілі болды.

Сақ, ғұн дәуірінен келіп жеткен Алып — Ер Тұңға, Тұмар патшайым; Ширақ батыр, Мөде батыр жайында аңыз-әңгімелер бар

ы. Оларды оқиды, оқушыларға қайталатады.

Интерактивті тақта, слайдтар, тақырыпқа қатысты альбомдар, буклеттер, кітап көрмесі, үлестірмелі материалдар, А4 парағы, парақшалар

Ортасы

10 минут

Мәтіналды жұмыс. А) Айтылым. Оқулықтағы 1-тап- сырманы орындатады

Ә) Оқылым. Жазылым. Оқулықтағы 2-тапсырманы орындатады.

3. Мәтінмен жұмыс. А) Тыңдалым. Оқылым. Мәтінді мәнерлеп, дұрыс оқуға машықтандыру үшін 3-тап- сырманы орындатады.

Ә) Жазылым. Дұрыс, сауатты жазуға машықтандыру үшін 4, 6, 9-тапсырманы орындатады.

Б) Айтылым. Дұрыс айтуға, жаңа ақпаратты қабыл- дауға машықтандыру үшін 8-тапсырманы орында- тады.

4. Сергіту сәті. Оқулықтағы 7-тапсырманы орындата- ды.

5. Мәтінсоңы жұмыс. А) Айтылым. 10-тапсырманы орындатады.

Оқушыларға «Тірек сөздер» стратегиясының негі- зінде тақырыпқа қатысты тақтадағы плакаттарға бірнеше сөздер жазады.

Оқулық,қабырғаға ілінген ватмандар, түрлі-түсті маркерлер

Сергіту сәті

2 минут «Қыдырып қайтайық!»

би билеу

Оқушылар би билеп сергіп қалады.

Аяқталуы

Сабақты бекіту

10 минут БББ кестесі

Білемін Білдім Білгім келеді

Үлестірмемен жұмыс.

Оқулықтағы 11-тапсырманы орындатады. Жұптық жұмыс.

Бағалау

5 минут

Кері байланыс

3 минут

Формативті бағалау. Мұғалім оқушылардың бағалауы бойынша өз ойларын айтып, қорытынды бағаны өзі қояды.

Оқулықтағы 5-тапсырманы орындау.

Мұғалім «Кері байланыс» әдісінің негізінде парақ- шалар таратады. Кері байланыс кемесі

Қосымша ақпарат

Саралау – Сіз қосымша

көмек көрсетуді қалай

жоспарлайсыз? Сіз

қабілеті жоғары

оқушыларға тапсырманы

күрделендіруді қалай

жоспарлайсыз? Бағалау - Оқушылардың

үйренгенін тексеруді

қалай жоспарлайсыз? Пəнаралық байланыс

Қауіпсіздік жəне еңбекті

қорғау ережелері

АКТ-мен байланыс

Құндылықтардағы

байланыс

• • •

Рефлексия

Сабақ / оқу мақсаттары шынайы ма? Бүгін оқушылар

не білді? Сыныптағы ахуал

қандай болды? Мен жоспарлаған

саралау шаралары тиімді болды ма? Мен берілген

уақыт ішінде үлгердім бе? Мен

өз жоспарыма

қандай түзетулер

енгіздім жəне

неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз.

Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес

келетін сұрақтарға жауап беріңіз.

Қорытынды бағамдау

Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2:

Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2:

Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды

жетілдіруге көмектесетін не білдім?